علم و دانش از دیدگاه اندیشمندان اسلامی (شهید ثانی)

کمال و تمامیت شخصیت انسان بر اساس دانش و بینش او استوار است؛ زیرا آدمی در ظل این بینش می تواند خود را در رده فرشتگان آسمانی قرار داده و برای وصول به مقامات رفیع اخروی کسب آمادگی کند. عالم و دانشمند نه تنها مراتب والائی را در آخرت احراز می کند، در دنیا نیز از سپاس و ستایش خدا و مردم برخوردار است.

باید توجه داشته باشیم که خداوند متعال، علم و دانش را علت کلی و اساسی آفرینش همه پدیده های هستیِ جهان - اعم از آسمان و زمین- معرفی کرده است. همین نکته برای نشان دادن عظمت و ارزش علم و علماء و افتخار آنها بهترین دلیلِ گویا و قاطع ترین گواه می باشد.

منبع: (کتاب آداب تعلیم و تعلم در اسلام)

علم و دانش از دیدگاه اندیشمندان اسلامی (رهبر معظم انقلاب)

اگر بخواهیم بازخورد یک مکتب اجتماعی یا دینی را تحلیل کنیم، یکی از مواردی که لازم است بررسی کنیم پیروان آن دین و مکتب است. بنابراین حال که به جایگاه علم و دانش، خرد و عقلانیت در دین اسلام پی بردیم برای اینکه بحثمان کامل شود به دیدگاه اندیشمندان اسلامی پیرامون این موضوع می پردازیم:

رهبری معظم انقلاب:

در این زمینه که علم نیاز است، شماها میدانید، اما خوب است مجدداً من این را بگویم که حقیقتاً کشوری که دستش از علم تهی است، نمیتواند توقع عزت، توقع استقلال و هویت و شخصیت، توقع امنیت و توقع رفاه داشته باشد. طبیعت زندگی بشر و جریان امور زندگی این است. علم، عزت میبخشد. جمله‌ای در نهج‌البلاغه هست که خیلی جمله‌ی پرمغزی است. میفرماید: «العلم سلطان»؛ علم اقتدار است. «سلطان» یعنی اقتدار، قدرت. «العلم سلطان من وجده صال و من لم یجده صیل علیه»؛ علم اقتدار است. هر کس این قدرت را به چنگ آورد، میتواند تحکم کند؛ میتواند غلبه پیدا کند؛ هر کسی که این اقتدار را به دست نیاورد، «صیل علیه»؛ بر او غلبه پیدا خواهد شد؛ دیگران بر او قهر و غلبه پیدا میکنند؛ به او تحکم میکنند.  (بیانات در دیدار نخبگان جوان،۱۳۸۶/۰۶/۱۲)

اولین کار شما جوانان، فراگیری آموزشها و بالا بردن سطح دانایی‌هاست. با دانایی است که یک انسان، یک جامعه و یک کشور توانایی به‌دست می‌آورد.(بیانات در دانشگاه افسری امام علی ۱۳۸۳/۱۰/۰۲)

 

چرا مبارزه با علم و عقلانیت؟؟؟ (شماره دوم)

ادعای مخالفین اسلام این است که مسلمانان، حتی مسلمانان حقیقی، اهل خرافات و خرافه گویی و دروغ پردازی هستند. خب اگر آنها بخواهند این مدعای خود را اثبات کنند لازم است که بگویند دین اسلام پیرو علم، دانش، تفکر و عقلانیت نیست. می خواهند به گوش انسان های ساده لوح برسانند که دین اسلام به من و شما می گوید نمازت را بخوان، روزه ات را بگیر اما به کتاب و استاد نزدیک نشو.

هر چند که باید گفت که دشمنان دین ما شیعیان خودشان هم می دانند که اسلام علم و خرد را بارها و بارها ستایش کرده، اما می خواهند که از این طریق مسلمانان را نسبت به اعتقادات و اندیشه های خود سست و بی توجه نمایند. و همچنین اگر شخصی که مسلمان نیست بخواهد مسلمان شود با خود اینگونه بگوید: «دینی که قرار است علم و دانش را کنار بگذارد و مرا عقب افتاده قرار دهد همان به که سمتش نروم»

شبکه سازی علوم

انا لله و انا الیه راجعون

به اطلاع کلیه نخبگان و اندیشمندان می رساند، نگاه فردی و جزیره ای به علوم و دانش ها فوت شده است. لذا از این پس به سمت نگاه سیستمی و تمدنی باید حرکت کرد.

در زمان های قدیم پژوهش ها اینگونه بود که یک اندیشمند در اتاق خود گرد کتاب هایش می نشست و ساعت ها وقت می گذاشت تا بتواند به حقیقتی دست پیدا کند. اما امروزه دیگر اینگونه نیست که بتوان دور خود حصاری کشید و حقایق را به دست آورد.

امروز حتی با نگاه تخصصی باید دنبال جامعیت نسبی بود. برای پژوهشگر امروزی لازم است که در پژوهش های خود از جامعیت نسبی در سایر علوم برخوردار باشد. نیم نگاهی هم به سایر دانش ها انداختن، پلی است که اگر از روی آن عبور نشود انسان را در ورطه جهل مرکب می اندازد. آیا می شود علم اقتصاد را بدون در نظر گرفتن برخی قواعد جامعه شناسی تحلیل کرد؟ آیا می شود علم مدیریت را بدون در نظر گرفتن برخی قواعد جامعه شناسی، روانشناسی، و سیاست تحلیل کرد؟ و هزاران آیای دیگر که چشم پوشی از آن خسران عجیبی را به ارمغان می آورد.