علم و دانش از دیدگاه اندیشمندان اسلامی (رهبر معظم انقلاب)

اگر بخواهیم بازخورد یک مکتب اجتماعی یا دینی را تحلیل کنیم، یکی از مواردی که لازم است بررسی کنیم پیروان آن دین و مکتب است. بنابراین حال که به جایگاه علم و دانش، خرد و عقلانیت در دین اسلام پی بردیم برای اینکه بحثمان کامل شود به دیدگاه اندیشمندان اسلامی پیرامون این موضوع می پردازیم:

رهبری معظم انقلاب:

در این زمینه که علم نیاز است، شماها میدانید، اما خوب است مجدداً من این را بگویم که حقیقتاً کشوری که دستش از علم تهی است، نمیتواند توقع عزت، توقع استقلال و هویت و شخصیت، توقع امنیت و توقع رفاه داشته باشد. طبیعت زندگی بشر و جریان امور زندگی این است. علم، عزت میبخشد. جمله‌ای در نهج‌البلاغه هست که خیلی جمله‌ی پرمغزی است. میفرماید: «العلم سلطان»؛ علم اقتدار است. «سلطان» یعنی اقتدار، قدرت. «العلم سلطان من وجده صال و من لم یجده صیل علیه»؛ علم اقتدار است. هر کس این قدرت را به چنگ آورد، میتواند تحکم کند؛ میتواند غلبه پیدا کند؛ هر کسی که این اقتدار را به دست نیاورد، «صیل علیه»؛ بر او غلبه پیدا خواهد شد؛ دیگران بر او قهر و غلبه پیدا میکنند؛ به او تحکم میکنند.  (بیانات در دیدار نخبگان جوان،۱۳۸۶/۰۶/۱۲)

اولین کار شما جوانان، فراگیری آموزشها و بالا بردن سطح دانایی‌هاست. با دانایی است که یک انسان، یک جامعه و یک کشور توانایی به‌دست می‌آورد.(بیانات در دانشگاه افسری امام علی ۱۳۸۳/۱۰/۰۲)

 

تفکیک دین و پیروان دین

در یادداشت های قبلی دیدید که چقدر دین اسلام بر علم و دانش، خرد و عقلانیت سفارش می کند. حال اگر کسانی باشند که در یک جامعه پیرو پیشرفت های علمی و رشد عقلانیت و خرد جمعی نباشند آیا مقصر آن دین است یا پیروان آن دین و مکتب؟

قطعاً پیروان دین مقصرند. پس نمی توانیم دین اسلام را متهم به بی توجهی به علم ودانش نماییم.

نمی توانیم دین اسلام را متهم کنیم به اینکه اهل خرافه پرستی و حامی نابخردان است.

چرا مبارزه با علم و عقلانیت؟؟؟ (شماره دوم)

ادعای مخالفین اسلام این است که مسلمانان، حتی مسلمانان حقیقی، اهل خرافات و خرافه گویی و دروغ پردازی هستند. خب اگر آنها بخواهند این مدعای خود را اثبات کنند لازم است که بگویند دین اسلام پیرو علم، دانش، تفکر و عقلانیت نیست. می خواهند به گوش انسان های ساده لوح برسانند که دین اسلام به من و شما می گوید نمازت را بخوان، روزه ات را بگیر اما به کتاب و استاد نزدیک نشو.

هر چند که باید گفت که دشمنان دین ما شیعیان خودشان هم می دانند که اسلام علم و خرد را بارها و بارها ستایش کرده، اما می خواهند که از این طریق مسلمانان را نسبت به اعتقادات و اندیشه های خود سست و بی توجه نمایند. و همچنین اگر شخصی که مسلمان نیست بخواهد مسلمان شود با خود اینگونه بگوید: «دینی که قرار است علم و دانش را کنار بگذارد و مرا عقب افتاده قرار دهد همان به که سمتش نروم»

چرا مبارزه با علم و عقلانیت؟؟؟

هر مکتب و دینی برای درست جلوه دادن مکتب خود لازم است که گزاره ها و مبانی اولیه خود را به گونه ای مطرح نماید که مخاطب احساس کند که این مکتب، مکتبی عاقلانه و بهترین مکتب و دین است. مثلاً در دین اسلام، خداوند را از طریق استدلال و منطق اثبات می کنیم و سپس پیامبر او را. حال اگر کسی بتواند اثبات کند که اسلام به علم و عقلانیت توجهی ندارد و اصلا در اسلام سواد و دانش بی ارزش است، نتیجه می گیریم که مبانی دین اسلام، بر مبنای علم و منطق بنا نشده. و مسلمانان انسان هایی بی سواد و عقب افتاده هستند.